नागपूर : सणासुदीच्या काळात राज्य परिवहन विभागाकडून प्रति किलोमीटर भाड्याच्या ५०% पेक्षा जास्त भाडे आकारू नये, असे स्पष्ट निर्देश असतानाही, नागपुरातील खासगी बसचालकांनी भारतीय रेल्वेप्रमाणेच अवाढव्य भाडे लागू करण्याचा निर्णय घेतला आहे. या निर्णयामुळे लोकप्रिय मार्गांवरील बसच्या भाड्यात लक्षणीय वाढ झाली आहे.
यामुळे दिवाळीच्या दरम्यान सुरक्षित, परवडणारे आणि सोयीस्कर वाहतुकीचे पर्याय शोधण्याचा प्रयत्न करत असतानाच ग्राहकांच्या खिशाला चांगलाच फटका बसत आहे.
10 नोव्हेंबरला ‘धनतेरस’ने दिवाळीची सुरुवात होईल आणि 15 नोव्हेंबरला ‘भाई दूज’ने सांगता होईल. ज्या प्रवाशांनी 120 दिवस अगोदर रेल्वे तिकीट काढले नाही. त्या प्रवाशांना बसच्या भाड्यावर अधिक खर्च होणार आहे.
उल्लेखनीय म्हणजे, 16 नोव्हेंबर ते 20 नोव्हेंबर दरम्यान नागपूर ते पुणे या परतीच्या प्रवासासाठी प्रवाशांना 3,000 ते 5,000 रुपये मोजावे लागतील. अहवालानुसार, विविध खाजगी बस ऑपरेटर्सच्या सर्वेक्षणातून असे दिसून आले आहे की 5 नोव्हेंबरपासून बसचे भाडे वाढण्यास सुरुवात होईल. विशेषत: पुणे, हैदराबाद, मुंबई, सुरत,इंदूर, औरंगाबाद आणि वाराणसी.यांसारख्या शहरांना जोडणार्या मार्गांवर भाड्यात वाढ दिसून येते.सर्वात व्यस्त मार्गांपैकी एक, नागपूर ते पुणे, सामान्यत: एसी स्लीपर बसचे भाडे रु. 800 ते रु. 1,500 च्या दरम्यान देते. मात्र, दिवाळीच्या काळात हे भाडे 2,800 ते 3,250 रुपयांपर्यंत वाढले आहे. व्होल्वो स्लीपर बसेसच्या किमती तब्बल ६,००० रुपयांपर्यंत पोहोचल्या आहेत, असे अहवालात नमूद करण्यात आले आहे.
अहवालात पुढे म्हटले आहे की, 11 नोव्हेंबरला, दिवाळीच्या एक दिवस आधी, काही बस ऑपरेटर अर्ध-स्लीपर बसमधील सीटसाठी तब्बल 9,700 रुपये आकारत आहेत. नागपूर ते हैदराबाद आणि मुंबईसाठी अर्ध-स्लीपर आणि स्लीपर बस सेवांचे भाडे रु. 1,200 ते रु. 4,000 रुपये इतके आहे. महाराष्ट्र राज्य मार्ग परिवहन महामंडळाने (एमएसआरटीसी) दिवाळीच्या काळात खासगी बसचालकांना विरोध केला आहे. एमएसआरटीसीच्या एका अधिकाऱ्याने सांगितले की, नागपूर-पुणे एसटी बसचे भाडे 1,680 रुपये वाजवी आहे. शिवाय, MSRTC ने परवडणाऱ्या आणि सुलभ वाहतूक पर्यायांच्या मागणीच्या वाढीला सामावून घेण्यासाठी पाच स्लीपर बसेससह पुण्याला 30 अतिरिक्त बसेस चालवण्याची योजना आखली आहे.
दिवाळीचा हंगाम हा आनंदाचा, कौटुंबिक मेळाव्याचा आणि उत्सवाचा काळ असताना, या काळात खासगी चालकांकडून लादलेल्या जादा बस भाड्यांमुळे अनेक प्रवाशांसाठी आर्थिक आव्हाने निर्माण होत आहेत. राज्य परिवहन नियमांकडे दुर्लक्ष करून भरमसाट भाडे लागू करण्याच्या या ऑपरेटर्सच्या निर्णयामुळे लोकप्रिय मार्गांवर बसचे भाडे दुपटीने वाढले आहे. प्रवासी त्यांच्या प्रियजनांसोबत राहण्यासाठी किफायतशीर आणि सुरक्षित वाहतूक शोधण्यासाठी धडपडत असताना, सणासुदीच्या काळात किमती वाढण्याच्या समस्येवर नियामक छाननी आणि ग्राहक संरक्षण उपायांची गरज आहे.