नागपूर : मतदानाचा अधिकार हा प्रत्येक नागरिकाला संविधानाने दिलेल्या मूलभूत अधिकारांपैकी एक महत्त्वाचा अधिकार आहे. नुकत्याच पार पडलेल्या लोकसभा निवडणुकीत मतदार यादीतून नावे गायब झाल्याने अनेक नागरिकांना मतदानाचा हक्क बजावता आला नाही. लोकसभा निवडणुकीपासून 20 ऑक्टोबरपर्यंत नागपूर जिल्ह्यातील एकूण 2,77,786 नागरिकांनी मतदान नोंदणीसाठी अर्ज केले आहेत.
मतदारांच्या संख्येत झालेली वाढ ही कदाचित प्रशासनाने राबविलेल्या जनजागृती मोहिमेमुळे झाल्याचे कळते. सार्वत्रिक निवडणुकीच्या वेळी गमावलेली संधी लक्षात आल्याने नागरिकांनीही यादीतील त्यांची नावे तपासण्याची गरज निर्माण केली आहे.
कामठी विधानसभा मतदारसंघात जिल्ह्यात सर्वाधिक 40,324 नागरिकांनी अर्ज केले असून त्यानंतर नागपूर (दक्षिण-पश्चिम) 35,630 अर्ज आले आहेत. 32,606 अर्जांसह नागपूर (पूर्व) तिसऱ्या क्रमांकावर आहे. काटोल मतदारसंघात नवीन मतदारांसाठी सर्वात कमी अर्ज आले असून केवळ 9,180 लोकांनी मतदानासाठी अर्ज केले आहेत. उमरेड मतदारसंघात 9219 अर्ज आले आहेत, तर सावनेर मतदारसंघात नवीन मतदार नोंदणीसाठी 9889 अर्ज आले आहेत.
सार्वत्रिक निवडणुकीपासूनच, आगामी विधानसभा निवडणुकीत कोणत्याही मतदाराने मतदानाची संधी गमावू नये यासाठी जिल्हाधिकारी डॉ.विपीन इटनकर यांच्या नेतृत्वाखाली जिल्हा प्रशासनाने कंबर कसली आहे. भारतीय निवडणूक आयोगाच्या (ECI) सूचनेनुसार प्रशासनाने जुलैमध्ये विशेष सारांश पुनरावृत्ती कार्यक्रम (SSR) आयोजित केला होता. ज्या अंतर्गत मतदारांना त्यांची नावे मतदार यादीत तपासण्यासाठी आणि अद्ययावत करण्यासाठी प्रोत्साहित करण्यात आले होते.
प्रारुप मतदार याद्या प्रसिद्ध झाल्यानंतर ऑगस्ट महिन्यात मतदार नोंदणी वाढविण्यासाठी प्रशासनाने विशेष मोहीमही राबवली. अभियानांतर्गत प्रारुप मतदार याद्यांबाबत नागरिकांच्या हरकतींचे निराकरण करण्यासाठी प्रत्येक बुथवर शनिवार व रविवारच्या दिवशी बूथ लेव्हल ऑफिसर (बीएलओ) उपस्थित होते. प्रशासनाने राजकीय पक्षांच्या बैठका घेऊन त्यांना मतदार नोंदणी प्रक्रियेत हातभार लावण्यासाठी प्रोत्साहित केले. निवडणुकीपूर्वी मतदार नोंदणी प्रक्रियेबाबत जागरुकता पसरवण्यासाठी त्यांनी सोशल मीडियावर प्रभाव टाकणाऱ्यांचीही मदत घेतली.
नागपूर जिल्ह्यात एकूण 45,04,996 नोंदणीकृत मतदार आहेत ज्यात 18 ते 19 वर्षे वयोगटातील 98,429 तरुण मतदार आणि 85 वर्षांवरील 57,837 ज्येष्ठ नागरिकांचा समावेश आहे. जिल्ह्यात 50.05% पुरुष तर 49.94% महिला मतदार आहेत.