नागपूर: महाराष्ट्रात विधानसभेच्या २८८ जागांसाठीचा निवडणूक प्रचार आक्रमक पण गोंधळात टाकणारा आहे.काँग्रेस, भारतीय जनता पक्ष, शिवसेनेचे तीन गट आणि राष्ट्रवादी काँग्रेसचे दोन गट सुमारे 94 दशलक्ष मतदारांना आकर्षित करत आहेत. या सर्व घडामोडी पाहता महाराष्ट्रात भाजपला सर्वात मोठा पक्ष म्हणून उदयास यायचे आहे. मात्र यामागचे नेमके कारण काय? हे जाणून घेऊया.
विधानसभा निवडणुकीत कोणता फॅक्टर चालणार? कोणत्या जातीय समीकरणांचे गणित मांडले जाणार? मराठवाड्यात काय होणार? विदर्भात कुणाची सरशी होणार? मुंबईच्या लढाईत कोण जिंकणार? अशा अनेक प्रश्नांनी सध्या वर्तमानपत्रं आणि प्रसारमाध्यमं गजबजून गेली आहेत.अवघ्या काही महिन्यांपूर्वी झालेल्या लोकसभा निवडणुकीत महाविकास आघाडीला मिळालेल्या यशानंतर विधानसभेतही याच विजयाची
Gold Rate
Wednesday 15 Jan. 2025
पुनरावृत्ती होऊ शकते का? असा प्रश्नही प्रत्येकांनी उपस्थित केला.
मराठवाड्यात मराठ्यांच्या आरक्षणाचा प्रमुख मुद्दा आहे. कॉस्मोपॉलिटन मुंबईत स्थानिक मराठी मतदारांच्या भावना पूर्णपणे भिन्न आहेत. महाराष्ट्राच्या तुलनेत कोट्यवधी रुपयांच्या प्रकल्पांना गुजरात बळकावत असल्याची भावना त्यांच्यातील एका वर्गात आहे. तथापि, उद्धव ठाकरे यांच्या नेतृत्वाखालील शिवसेनेसारख्या प्रादेशिक पक्षांना मुंबईतील मोठ्या प्रमाणात गुजराती मतांपासून वंचित ठेवायचे नसल्यामुळे हा मुद्दा नीटपणे उचलला जात नाही.
लोकसभेत महायुतीला फटका तर महाविकास आघाडीला मोठे यश –
काँग्रेस, भारतीय जनता पक्ष, शिवसेनेचे तीन गट आणि राष्ट्रवादी काँग्रेसचे दोन गट सुमारे 94 दशलक्ष मतदारांना आकर्षित करत आहेत. त्यांच्याशिवाय काही जातीधर्माचे पक्ष आहेत. ज्यात प्रकाश आंबेडकर आणि असदुद्दीन ओवेसी यांच्या नेतृत्वाखालील पक्षही रिंगणात आहेत. संभ्रमात भर घालणारे अनेक प्रभावशाली अपक्षांनी आपली टोपी टाकली आहे. मतदानाच्या टक्केवारीनुसार उमेदवारांच्या विजयाचे अंतर जास्त नसेल,असे अनेक विश्लेषकांचे मत आहे. लोकसभा निवडणुकीच्या निकालापासून गोंधळाची सुरुवात झाली ज्यात शरद पवार यांच्या नेतृत्वाखालील महाराष्ट्र विकास आघाडीने 30 जागा जिंकल्या आणि भाजपच्या नेतृत्वाखालील महायुतीला केवळ 17 जागा मिळाल्या. यापैकी काँग्रेसला 13 तर भाजपला केवळ 9 जागा मिळाल्या. पण मतदानाची टक्केवारी वेगळीच गोष्ट सांगते. एमव्हीए आणि महायुतीला मिळालेल्या मतांमधील फरक केवळ 200,000 च्या आसपास होता. लोकसभेच्या निकालांचा विचार केल्यास महविकास आघाडीचे उल्लेखनीय यश मिळाले होते.
भाजपासाठी विधानसभा निवडणूक राष्ट्रीय राजकारणासाठी ठरणार टर्निंग पॉईंट-
महाराष्ट्राची निवडणूक ही राष्ट्रीय राजकारणातील एक टर्निंग पॉईंट आहे कारण हरियाणा जिंकल्यानंतर भाजपला लोकसभेतील धक्का विपर्यास आणि यूपीकेंद्रित असल्याचे सिद्ध करायचे आहे. महाराष्ट्रात काँग्रेसच्या पराभवाचा नवी दिल्लीतील विरोधकांच्या राजकारणाला फटका बसणार आहे. महाराष्ट्रात मोदी, अमित शहा आणि योगी आदित्यनाथ यांची भाषणे ऐकली तर त्यांच्या हल्ल्याचे लक्ष्य फक्त काँग्रेस असल्याचे स्पष्ट होते. भाजपची हतबलता समजण्यासारखी आहे. जर भाजपने महाराष्ट्राचा पराभव केला तर पक्ष आणि मोदी सरकार या दोघांनाही नव्या संकटांचा सामना करावा लागेल, तर त्यांच्या मित्रपक्षांच्या आणि टीकाकारांच्या सौदेबाजीच्या शक्तीला भर पडेल.
हिंदूंची मते वळविण्यासाठी भाजप प्रयत्नशील-
राहुल गांधींनी MVA चे मुख्यमंत्री उमेदवार म्हणून उद्धव ठाकरे यांच्याशी सहमत व्हावे अशी पवारांची इच्छा होती. निवडणुकीनंतर महायुती जिंकली तरी एकनाथ शिंदे मुख्यमंत्रीपदी राहण्याची दाट शक्यता असून भाजपने या मुद्द्यावर पूर्ण मौन पाळले आहे. उद्धव यांच्या उमेदवारीमुळे भाजपवर मुख्यमंत्र्यांची निवड करण्यासाठी दबाव निर्माण झाला असता. लोकसभा निवडणुकीत MVA ला चमकदार कामगिरी करण्यास मदत करणाऱ्या मराठा-मुस्लिम-दलित मतदारांच्या सर्वशक्तिमान-अक्षावर नियंत्रण ठेवण्यासाठी भाजप हिंदुत्वाचा ज्वर वाढवण्यासाठी ‘बटेंगे तो कटेंगे’ आणि ‘एक है तो सुरक्षित है’ अशा घोषणा देत आहे.
जात जनगणनेसाठी राहुल गांधींच्या आवाहनाला विरोध करण्यासाठी हे आहे जे वास्तविक जातीच्या लोकसंख्येच्या आधारावर कोटा प्रणालीमध्ये सुधारणा करण्यास मदत करेल. हरियाणात भाजपने गैर-जाट जातींवर शांतपणे काम करून जाटविरोधी मते मिळवली. मराठा जातीपासून परंपरेने सामाजिक अंतर पाळणाऱ्या ओबीसी मतांसाठी हे छुप्या पद्धतीने काम करत आहे. महाराष्ट्रात ओबीसींमध्ये ३३० हून अधिक पोटजाती आहेत आणि दलितांमध्ये ५५ हून अधिक पोटजाती आहेत. त्यांना एकत्र करण्यासाठी भाजपचे जोरदार प्रयत्न सुरू आहेत.
भाजपचे सर्वात मोठा पक्ष बनण्यावर लक्ष केंद्रित-
स्थानिक भावना, स्थानिक प्रश्न आणि प्रत्येक मतदारसंघातील उमेदवारांची ताकद यावर ही विधानसभा निवडणूक लढवली जात आहे. पक्षापेक्षा बहुतांश ठिकाणी उमेदवार महत्त्वाचे आहेत. जवळपास 70 जागांवर काँग्रेसचा थेट सामना भाजपशी आहे. विदर्भात भाजपची कसोटी लागली आहे. शरद पवार यांची कसोटी मराठवाड्यात आहे तर उद्धव ठाकरे त्यांचे माजी सहकारी एकनाथ शिंदे यांची मुंबई आणि ठाणे भागात लढत घेणार आहेत. भाजपने 2019 मध्ये जिंकलेल्या 105 जागांपेक्षा कितीतरी जास्त जागा मिळवण्याचा प्रयत्न केला आहे.भाजपने सर्वात मोठा पक्ष बनण्यावर लक्ष केंद्रित केले आहे. त्यामुळे स्पष्ट आदेश न मिळाल्यास भाजपला सरकार स्थापनेसाठी घटनात्मक पर्याय शोधण्याची संधी मिळेल.
