नागपूर : वैचारिक पक्षांचे कमकुवत नेते नेहमी त्यांच्यापेक्षा अतिरेकी वागू इच्छिणाऱ्यांसाठी असुरक्षित असतात.उत्तर प्रदेशात काय चालले आहे हे समजून घेताना ही बाब विचारात घेण्यासारखी आहे आणि अल्पमतातील सरकारमध्ये भविष्यात आपण काय अपेक्षा करू शकतो . दिल्लीतील भाजपच्या मित्रपक्षांनी यूपीच्या दुकानदारांना त्यांच्या नावाची (आणि त्यांच्या धर्माचा विस्तार करून) जाहिरात करण्याची सक्ती करण्याच्या कल्पनेला विरोध केला.
बाहेरून दुकानदारांना वाद निर्माण करण्याशिवाय असे करण्यास सांगण्याचे कोणतेही कारण दिसत नाही.याबाबत कोणतीही मागणी करण्यात आलेली नाही आणि यापूर्वीही हा मुद्दा नव्हता.
प्रथम अधिकृत आदेशाशिवाय आणि ते ऐच्छिक असल्याचा आव आणून हे ज्या पद्धतीने केले गेले, त्यामुळे ही कारवाई केवळ भांडे ढवळण्यासाठी करण्यात आल्याचा आभास आणखी दृढ होतो.
तेव्हा विचार करा की हा मुद्दा घडण्याच्या एक दिवस आधीच्या बातम्यांपेक्षा मोठा झाला आहे, जी यूपीचे मुख्यमंत्री लोकसभा निवडणुकीतील पराभवामुळे अडचणीत आले होते.
मुख्यमंत्र्यांनी एका कृतीने कथानक बदलले आहे.काही केंद्रीय मंत्री याचा बचाव करत आहेत किंवा कल्पनेला प्रोत्साहन देत आहेत हे पहा.हे अर्थातच नाही कारण ते याच्याशी असहमत आहेत पण ते दिल्लीतील सरकारला चालत नाही म्हणून.
तुमच्या मित्रपक्षांना मतभेद आणि मतभेद दाखवण्याची संधी का द्यावी? 4 जून नंतर काहीही बदलले नाही या भ्रमात ते मदत करत नाही.परंतु प्रत्येकाला हे समजले आहे आणि हे का केले जात आहे.उत्तर प्रदेशातील कारवाईला उघडपणे विरोधही करता येत नाही आणि हीच वैचारिक पक्षांची अडचण आहे.भाजप आपल्या संपूर्ण इतिहासात अल्पसंख्याकांच्या विरोधात जे करत आहे तेच मुख्यमंत्री करत आहेत कारण ती त्यांची विचारधारा आहे.सहा महिन्यांपूर्वी किंवा गेल्या वर्षी हीच गोष्ट वेगळी असती पण ही नवीन वेळ आहे.अशाच परिस्थितीची झलक आपण यापूर्वी पाहिली.
‘त्या’ वेळी मुख्यमंत्री मोदींना पायउतार करायला लावणार असल्याची चर्चा-
कमकुवत नेत्यापेक्षा जास्त टोकाचा आव्हानकर्ता 20 वर्षांपूर्वी पहिल्यांदा दिसला होता.एप्रिल 2002 मध्ये, गोध्रा हिंसाचारानंतर गुजरातमध्ये सुमारे 1,000 लोक मारले गेल्यानंतर केवळ एक महिन्यानंतर, भाजपच्या राष्ट्रीय कार्यकारिणीची गोव्यात बैठक झाली.पंतप्रधान वाजपेयी मुख्यमंत्री मोदींना पायउतार करायला लावणार असल्याची चर्चा मीडियात होती.
29 एप्रिल 2002 रोजी ‘हिंदुत्व गायक म्हणून वाजपेयी कसे संपले’ या मथळ्याखाली एका मासिकाने पुढे काय घडले ते सांगितले: पक्षाचे अध्यक्ष जना कृष्णमूर्ती यांनी त्यांचे अध्यक्षीय भाषण पूर्ण केल्यावर मोदी उठले आणि म्हणाले. त्यांचे संभ्रम, अध्यक्षजी, मला गुजरातवर बोलायचे आहे… पक्षाच्या दृष्टिकोनातून, हा गंभीर मुद्दा आहे. यावर मुक्त आणि स्पष्ट चर्चेची गरज आहे. हे सक्षम करण्यासाठी मी माझे विचार मांडू इच्छितो. या बॉडीसमोर राजीनामा देण्याची वेळ आली आहे की, यापुढे पक्ष आणि देशाने कोणती दिशा घ्यायची आहे.त्याला जास्त बोलायची गरज नव्हती. गुजरातच्या मुख्यमंत्र्यांनी एका फटक्यात हा उपक्रम ताब्यात घेतला. आता मोजण्यासाठी उभे राहिलेल्या त्यांच्या समर्थकांना त्यांनी बळ दिले.’मोदी आणि विहिंपच्या टोकाच्या विरोधात बोलणाऱ्या अन्नमंत्री शांता कुमार यांना स्वतःला फटकारले गेले आणि शिस्तपालन समितीला सामोरे जावे लागले. त्याला माफी मागण्यास भाग पाडले.पंतप्रधानांनी आपली वैयक्तिक प्रतिमा आणि युतीची एकता या दोन्ही कारणांसाठी मोदींचा राजीनामा विवेकपूर्ण वाटला असला, तरी मोदी समर्थक भावनांच्या उग्रतेच्या विरोधात जाण्याचा कोणताही मार्ग त्यांना नव्हता. त्यांनी एक दिवस हा मुद्दा मिटवण्याचा प्रयत्न केला पण त्यालाही विरोध झाला.वाजपेयींनी मोदींना खाली पाडण्यास असमर्थता दर्शवली होती. विचारधारेवर उभारलेल्या केडरला संयमात रस नव्हता.
आधी नमूद केल्याप्रमाणे, अतिरेकी पक्षांमधील नेते त्यांच्या उजवीकडे असलेल्या करिष्माई व्यक्तींसाठी नेहमीच असुरक्षित असतात, जे अधिक जोखीम पत्करण्यास इच्छुक आणि उत्सुक असतात आणि केडरची आवेश व्यक्त करण्यास सक्षम असतात.भाजपने गुजरातमधील नेतृत्व बदलण्यास नकार दिल्याने किंवा असमर्थतेमुळे मोदी देशव्यापी आणि खरोखरच जागतिक कुख्यात आणि प्रसिद्धी निर्माण करू शकले.
पंतप्रधानांकडून कट्टरपंथी नायक अशी प्रतिमा डागाळण्याचा प्रयत्न-
बाबरी मशीद पडल्यानंतरच्या दशकातील खेदजनक हिंदुत्व संपणार होते.भाजपा केडर आणि संघात खरा नायक होता जो आपल्या नेत्यांना मनापासून वाटेल तसे बोलला, अनुभवला आणि वागला.४ जूनच्या घटनांमुळे ती चमक आता गेली आहे. जर पंतप्रधानांना सरकारमध्ये सुरळीत कामकाज पाहायचे असेल तर त्यांना मित्रपक्षांना अनावश्यकपणे चिडवणारे मुद्दे टाळावे लागतील, जसे की.लक्षात ठेवा की सहयोगी नेहमीच अशा मुद्द्यांचा शोध घेतील ज्यावर त्यांना खरोखर काय हवे आहे ते काढण्यासाठी ते दाबू शकतात.240 जागा असलेल्या पंतप्रधानांनी आपली कट्टरपंथी नायक अशी प्रतिमा डागाळण्याचा प्रयत्न केला आहे, त्यांनी इतरांना पुढे येण्याची संधी दिली आहे आणि हेच घडत आहे.हे भाजपमधूनच होत राहील, असे आकार पटेल सांगतात.
पक्षातील ज्यांना धोका वाटतो, किंवा आपले स्थान गमावले जात आहे, किंवा आपण इतरांवर स्वत: ला काही मार्गाने ठासून घ्यायचे आहे असे वाटते, ते हे सूत्र वापरण्याचा विचार करतील.
बरेच जण प्रत्यक्षात ते तैनात करतील, जसे आपण पाहत आहोत. वैचारिक पक्षांची ही समस्या आहे.त्यांच्यासाठी ही तिसरी टर्म वेगळी आणि निरीक्षकांसाठी रंजक असणार आहे.
