मुंबई: महाराष्ट्र सरकारच्या लाडकी बहिण योजनेला मोठा फटका बसला आहे. नवीन राज्य बजेटमध्ये या योजनेच्या अनुदानात १०,००० कोटी रुपयांची मोठी कपात करण्यात आली आहे, तसेच निवडणुकीपूर्वी दिलेले महिन्याला ₹२,१०० भत्त्याचे आश्वासनही तूर्तास स्थगित ठेवण्यात आले आहे. यामुळे आता प्रश्न निर्माण झाला आहे—ही योजना फक्त निवडणूक जिंकण्यासाठीच वापरण्यात आली का?
निवडणुकीत मोठे आश्वासन, पण प्रत्यक्षात कपात
नोव्हेंबर २०२४ च्या महाराष्ट्र विधानसभा निवडणुकीदरम्यान, मुख्यमंत्री एकनाथ शिंदे आणि उपमुख्यमंत्री देवेंद्र फडणवीस यांनी लाडकी बहिण योजनेला केंद्रस्थानी ठेवून मोठे आश्वासन दिले होते. या योजनेअंतर्गत महिलांना ₹१,५०० ची आर्थिक मदत दिली जाते, जी वाढवून ₹२,१०० आणि पुढे ₹३,००० पर्यंत नेण्यात येईल, असे जाहीर करण्यात आले होते.
शिंदे यांनी कोल्हापूर आणि सातारा येथील प्रचारसभांमध्ये, महिलांना आवाहन करताना सांगितले होते की, “तुम्ही महायुतीला पुन्हा सत्तेत आणा, आम्ही तुमचा भत्ता निश्चितच वाढवू.” या घोषणेमुळे महिला मतदार मोठ्या प्रमाणावर महायुतीच्या बाजूने वळल्या आणि याचा महायुतीला प्रचंड राजकीय फायदा झाला.
Gold Rate
11 April 2025
परंतु निवडणूक संपताच, सरकारच्या बजेटमध्ये मोठे बदल दिसू लागले. योजनेसाठी दिले जाणारे ₹४६,००० कोटींचे अनुदान थेट ₹३६,००० कोटींवर आणण्यात आले. याशिवाय, योजनेच्या पात्रतेसाठी नवीन कठोर अटी लागू करण्यात आल्या, ज्यामुळे अनेक महिलांना भविष्यात लाभ मिळणे कठीण होणार आहे.
सरकारचा युक्तिवाद: “आर्थिक जबाबदारी महत्त्वाची”
राज्य सरकारच्या अधिकाऱ्यांनी स्पष्ट केले की, भत्ता वाढवण्याची योजना अद्याप कायम आहे, पण सध्या आर्थिक परिस्थितीमुळे लगेच ती लागू करणे शक्य नाही. महिला आणि बालकल्याण मंत्री अदिती तटकरे यांनी याबाबत वक्तव्य करताना सांगितले,
“योजना दीर्घकाळ टिकण्यासाठी आर्थिक शिस्त राखणे आवश्यक आहे. आम्ही दिलेल्या आश्वासनांवर ठाम आहोत, पण सध्या तातडीने ₹२,१०० लागू करता येणार नाही.”
विरोधकांचा हल्लाबोल, जनतेचा संताप
या निर्णयावर विरोधकांनी जोरदार टीका केली आहे.
“महिला मतदारांची फसवणूक झाली आहे,” असे काँग्रेस नेते नाना पटोले यांनी म्हटले आहे. “निवडणुकीपूर्वी महायुती सरकारने मोठमोठी आश्वासने दिली, पण सत्ता मिळाल्यावर त्या आश्वासनांची अंमलबजावणी करण्यास नकार दिला.”
शिवसेना (ठाकरे गट) ने देखील सरकारवर टीका करताना आदित्य ठाकरे यांनी म्हटले,
“महिला मतदारांनी महायुतीवर विश्वास ठेवून मतदान केले, पण आता त्यांनाच सरकारने फसवले आहे. जर हे राजकारण नसले, तर मग काय आहे?”
लाडकी बहिण योजनेच्या लाभार्थींमध्येही मोठा संताप दिसून येत आहे.
“मी सरकारला पाठिंबा दिला कारण मला घरखर्च चालवण्यासाठी हा भत्ता खूप महत्त्वाचा होता,” असे पुण्यातील मीना जाधव यांनी सांगितले. “आता सरकारकडे पैसेच नाहीत, असे सांगितले जात आहे. मग आधी हे आश्वासन का दिले?”
राजकीय परिणाम आणि पुढील वाटचाल
लाडकी बहिण योजना ही राज्यातील २.२ कोटी महिलांसाठी सुरू करण्यात आली होती, ज्यामध्ये गरीब आणि मध्यमवर्गीय महिलांना आर्थिक मदत देण्याचा उद्देश होता. मात्र आता या योजनेवरील निधी कपातीमुळे महिलांमध्ये नाराजी पसरली आहे.
आता महायुती सरकार महिला मतदारांचा रोष कसा शमवते हे पाहणे महत्त्वाचे ठरणार आहे. याच वर्षी महानगरपालिका आणि स्थानिक निवडणुका होणार आहेत, त्यामुळे विरोधी पक्ष सरकारला याच मुद्यावर घेरण्याची शक्यता आहे.
अखेर प्रश्न महिला मतदारांचा विश्वास टिकवण्याचा आहे—ही योजना खरोखर महिलांच्या सशक्तीकरणासाठी होती, की फक्त निवडणुकीसाठी?
