– लोकसभा आणि विधानसभा निवडणुकीच्या पार्श्वभूमीवर महाराष्ट्रात राजकीय घडामोडींना वेग आला आहे. राजकीय वर्तुळात पक्षांतराचे वारे वाहू लागले असून मागील काही दिवसांपासून काँग्रेसला मोठे खिंडार पडले. नुकतेच कॉग्रेसचे जेष्ठ नेते अशोक चव्हाण यांनी पक्षाला रामराम करत भाजपमध्ये प्रवेश केला. तत्पूर्वी बाबा सिद्दीकी आणि मिलिंद देवरा यांच्यासारख्या बड्या नेत्यांनीही काँग्रेसची साथ सोडली.
नुकतेच आमदारकीचा राजीनामा दिलेल्या अशोक चव्हाण यांनाही पक्षाने कमळ चिन्हावर राज्यसभेचे तिकीट दिले आहे.व्हाण हे तेच आहेत ज्यांना 2010 मध्ये संयुक्त पुरोगामी आघाडी सरकारच्या काळातील कथित घोटाळ्यांपैकी एक असलेल्या आदर्श गृहनिर्माण संस्थेच्या प्रकरणात नाव समोर आल्यानंतर त्यांना मुख्यमंत्रीपद सोडावे लागले होते. अशोक चव्हाण यांनी भाजपमध्ये प्रवेश केल्यानंतर भ्रष्टाचाराबाबत झिरो टॉलरन्स धोरण बोलणाऱ्या पक्षाला आदर्श घोटाळ्यातील सर्वात मोठा चेहरा समोर आणण्याची गरज का भासली, असा सवाल उपस्थित केला जात आहे.
Wenesday Rate
Wednesday01 Jan. 2025
अशोक चव्हाण यांना सोबत घेण्याचा भाजपाला काय फायदा –
अशोक चव्हाण यांना राज्याच्या राजकारणात सक्रिय भूमिका हवी होती, असे राजकीय विश्लेषक अमिताभ तिवारी यांनी सांगितले. काँग्रेसमध्ये असताना ते आमदार होते, सीडब्ल्यूसीचे सदस्य होते पण त्यांच्याकडे हवी तशी मोठी आणि महत्त्वाची जबाबदारी नव्हती. दुसरीकडे उद्धव ठाकरे यांच्यासोबत नसल्यामुळे नुकसान होण्याची शक्यता कमी करण्याचा भाजपचा प्रयत्न आहे. निम्मी शिवसेना आणि अर्धी राष्ट्रवादी एकत्र येऊनही लोकसभा निवडणुकीत भाजपच्या जागा कमी झाल्याचे सर्वेक्षण अहवालात दिसून येत होते. एक कारण असे असू शकते की भाजपने आता अशा नेत्यांवर लक्ष केंद्रित केले आहे ज्यांना विशिष्ट क्षेत्रात स्वतःचा आधार आहे.
अशोक चव्हाण हे माजी मुख्यमंत्री शंकरराव चव्हाण यांचे पुत्र आहेत. महाराष्ट्रातील मराठवाड्यात काँग्रेसची पकड मजबूत असेल, तर त्याचे श्रेयही शंकरराव चव्हाण यांना जाते. 2014 च्या लोकसभा निवडणुकीत अशोक चव्हाण यांनी मोदी लाटेला न जुमानता काँग्रेससाठी नांदेड लोकसभा जागा जिंकून दाखवून दिले होते. मात्र, 2019 च्या निवडणुकीत त्यांचा पराभव झाला आणि 40 हजार मतांच्या फरकाने त्यांचा पराभव झाला. भाजप आणि एकहाती शिवसेना एकत्र निवडणूक लढवून वंचित बहुजन आघाडीच्या उमेदवाराला 1 लाख 66 हजारांहून अधिक मते मिळाल्याने ही परिस्थिती होती.
यावेळी काँग्रेससोबत वंचित बहुजन आघाडी महाविकास आघाडीत आहे. भाजपलाही बदललेल्या परिस्थितीत नांदेडची लढत अवघड वाटत होती आणि कदाचित त्यामुळेच या जागेचे नावही पक्षाच्या यादीत अवघड गटात समाविष्ट झाले. काँग्रेसच्या सर्वात मजबूत बालेकिल्ल्यांमध्ये गणली जाणारी ही जागा 1952 पासून झालेल्या निवडणुकीत केवळ चार वेळा बिगर काँग्रेस उमेदवारांना जिंकता आली. 2004 आणि 2019 मध्ये भाजपने विजय मिळवला होता, तर जनता पक्षाने 1977 मध्ये आणि जनता दलाने 1989 मध्ये ही जागा जिंकली होती. अशोक यांनी पक्षात प्रवेश केल्याने ही जागा आता सर्वात सुरक्षित जागांच्या श्रेणीत आली आहे, असे भाजप नेत्यांना वाटते.
मराठवाड्याचे गणित मांडण्याची रणनीती-
अशोक चव्हाण यांचा नांदेडमध्येच चांगला प्रभावच नाही तर मराठवाड्यातील सर्व १६ जागांवर त्यांचा चांगला प्रभाव आहे. लोकसभा निवडणुकीसाठी पीएम मोदींनी भाजपला 370 जागा आणि एनडीएला 400 हून अधिक जागा जिंकण्याचे लक्ष्य ठेवले आहे. महाराष्ट्र भाजपलाही आपल्या स्तरावर जास्तीत जास्त जागा जिंकण्यासाठी कोणतीही कसर सोडायची नाही आणि त्यादृष्टीने पक्ष कमकुवत असलेल्या भागात ज्यांची पकड आहे अशा इतर पक्षांच्या नेत्यांना सोबत आणण्यावर भर आहे. अशोक चव्हाण यांच्या माध्यमातून मराठवाड्याचे गणित मांडण्याची भाजपची रणनीती असेल. या प्रदेशात विधानसभेच्या 46 जागा आहेत.
महाराष्ट्र काँग्रेसच्या तळागाळातील नेत्यांमध्ये गणले जाणारे चव्हाण यांचा ग्रामीण भागात मोठा जनाधार मानला जातो. राहुल गांधींच्या जवळच्या समजल्या जाणाऱ्या नेत्यांमध्ये त्यांची गणना होते. राहुल यांचे आणखी एक जवळचे सहकारी मिलिंद देवरा यांच्यानंतर अशोक यांनीही काँग्रेस सोडल्याने पक्षाच्या जुन्या कार्यकर्त्यांच्या मनोधैर्यावर विपरीत परिणाम होऊ शकतो आणि त्याचे पडसाद दिल्लीपर्यंत उमटतील.
सर्वेक्षण अहवालांचे अंदाज काय आहेत?
महाराष्ट्रात तळागाळातील प्रभावशाली नेत्यांना जोडण्याची रणनीती भाजप अवलंबत असेल, तर त्याचेही स्वतःचे गणित आहे. किंबहुना, सर्वेक्षण अहवालानुसार, ‘राम रथ’वर स्वार होणाऱ्या भाजपला कोणत्याही राज्यात सर्वाधिक नुकसान होत असेल तर ते फक्त महाराष्ट्राचे आहे. इंडिया टुडे-सी व्होटर्स मूड ऑफ द नेशन सर्वेक्षणानुसार, भाजपच्या नेतृत्वाखालील एनडीएला महाराष्ट्रात 48 पैकी 22 जागा मिळण्याची अपेक्षा आहे. या सर्वेक्षणानुसार भाजपला 16 जागा मिळू शकतात आणि अजित पवार यांच्या राष्ट्रवादी काँग्रेस आणि एकनाथ शिंदे यांच्या शिवसेनेला प्रत्येकी तीन जागा मिळू शकतात. महाविकास आघाडीला २६ जागा मिळण्याचा अंदाज वर्तवण्यात आला असून, एनडीएपेक्षा चार जागा जास्त आहेत. 2019 च्या लोकसभा निवडणुकीत भाजपने एकट्याने 23 जागा जिंकल्या.
